Συγκεκριμένα, είναι ένα πανάρχαιο πανελλήνιο έθιμο για την περίοδο της αναβροχιάς. Στις αρχές του φθινοπώρου, αν δεν είχε βρέξει καθόλου, απελπισμένος ο κόσμος, αφού δεν μπορούσε να σπείρει τα χωράφια του που αυτό σήμαινε πρόβλημα επιβίωσης, έφτιαχνε μια "Πιρπιρούνα". Έπαιρναν δηλαδή ένα ορφανό κοριτσάκι και το τύλιγαν με φύλλα και κλαδιά ώσπου να γίνει καταπράσινο. Μαζί με άλλα παιδιά γύριζαν στις γειτονιές από πόρτα σε πόρτα τραγουδώντας την "Πιρπιρούνα", ενώ οι νοικοκυραίοι τους έδιναν τρόφιμα. Η νοικοκυρά κατάβρεχε συμβολικά το παιδί που κουνιόταν για να πέσει το νερό στη γη, να το δει ο Θεός και να βρέξει κι αυτός. Στο τέλος μαζεύονταν όλοι, έτρωγαν, τραγουδούσαν και χόρευαν όλοι μαζί κι ό,τι περίσευε το έδιναν στην "Πιρπιρούνα".Το έθιμο αυτό υπήρχε εκτός από τη Θράκη, στη Μακεδονία στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη αλλά και σε άλλες βαλκανικές χώρες, όπως στη Σερβία και τη Βουλγαρία. Επίσης παρόμοια δρώμενα - τελετές συναντάμε σε μακρινούς πολιτισμούς όπως π.χ. στος Ινδιάνους της Β. Αμερικής, στους Αβορίγινες της Αυστραλίας, στους Κούρδους, κ.α.
Για την περιοχή μας έχουμε δυο μαρτυρίες (αφού σήμερα το έθιμο έχει πια εκλείψει):
Ο Λουκόπουλος (1938) αναφέρει: Ρούμελη: Δεκάχρονο πάνου-κάτου αγόρι, του φορούν παλιόρουχα, του περνούν απέξω και μια πουκαμίσα από λινατσένιο σακκί καμωμένη. Μπήγουν απ' ολόγυρά του πρασινάδες, χορτάρια, κλαδιά, το κάνουν ολοπράσινο. Το δένουν με σκοινί απ' το λαιμό και ένα άλλο παιδί το σέρνει σα μουλάρι. Το μεταμφιεσμένο
αυτό παιδί το ονομάζουν περπερίτσα ή περπερούνα και στη Φθιώτιδα βύδρα. Οπως ο αρκουδιάρης σέρνοντας την αρκούδα γυρίζει όλα τα σοκάκια του χωριού κι από πίσω του ακολουθούν μικροί και μεγάλοι, έτσι κι εδώ. Το παιδί που σέρνει την περπερίτσα φτάνει μπρος στην πόρτα του ενού σπιτιού, στέκεται. Βγαίνει από μέσα η νοικοκυρά μ' ένα κανάτι νερό στο χέρι. Τ' άλλα παιδιά από γύρω αρχίζουν και τραγουδούν ένα τραγούδι μονότονο. Σχεδόν το απαγγέλουν ρυθμικά: "Περπερίτσα περπατεί, το Θεό παρακαλεί...". Ενόσω τα παιδιά τραγουδούν, η περπερίτσα χορεύει ακολουθώντας το ρυθμό του τραγουδιού. Η νοικοκυρά χύνει το νερό απάνω της και τη φιλοδωρεί με κάτι νόμισμα. Ετσι περνούν όλα τα σπίτια. Το έθιμο επικρατεί και στους βλαχόφωνους Καραγκούνηδες της Ακαρνανίας, μα σ' αυτούς η περπερίτσα τραγουδιέται βλάχικα. "Περπερούν βασιλικό ντε πλόι το βαρικό...", που λέει "Περπερούνα βασιλική, δώσε βροχή και στο βαρκό, ο βαρκός ξεράθηκε, η θάλασσα λιγόστεψε".Ο Ξηρο
τύρης (1992) αναφέρει: Υπάτη Φθιώτιδας: Το τραγούδι της Βερβερίτσας ή Περπερίτσας χορεύεται αργά και σταθερά στο ξεκίνημα, στη δεύτερη στροφή γρηγορότερα σε σκοπό Στα Τρία και Συρτοκαλαματιανού. Θά 'λεγε κανείς ότι είναι ένας χορός που χορεύεται διαφορετικά σε κάθε στροφή. Το φαινόμενο αυτό μεταλλαγής χορευτικού σκοπού παρατηρείται όχι μόνο και σε άλλους παραδοσιακούς χορούς της Υπάτης αλλά και σε άλλες περιφέρειες, γι' αυτό και τα τραγούδια αυτά χορεύονται με ό
ργανα και πολύ λίγοι στίχοι τραγουδιούνται με το στόμα, και όχι πάντοτε. "Βερβερίτσα περπατεί, το Θεό παρακαλεί, Θεέ μου βρέξε μια βροχή, μια βροχή μια σιγανή...".Μουσικολογικά παρατηρούμε ότι το έθιμο παρουσιάζεται με ρυθμική και μελωδική ποικιλία, ανάλογα με την περιοχή και δανείζεται τις συνήθεις κλίμακες και τους ρυθμούς του κάθε τόπου. Η παρουσίασή του γίνονταν από τις ομάδες άλλοτε "καθ' υπακοήν" κι άλλοτε "κατ' αντιφωνίαν". Σε μερικές περιπτώσεις έχουμε και ρυθμική απαγγελία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου